Hạt
Bụi Nào Trong Mắt
Chiều thứ Hai đi làm về Bill nhận được lá thư của gia-đ́nh từ Việt-Nam. Vừa bóc thư Bill vừa lầm bầm:
- Không biết kỳ này ông già lại ca bản ǵ nữa đây.
Những hàng chữ viết nắn nót trên tờ giấy mỏng như đập vào mắt Bill:
Bân
con,
Bố suy
nghĩ măi rồi mới viết lá thư
này trong lúc buồn buồn nhớ tới các con. Bố
đặt tên con là ‘Bân’, chữ ‘Bân’ (斌)
có nghĩa là ‘lịch thiệp’ và có chữ ‘Văn’ đứng
cạnh v́ bố hằng mong mai sau lớn lên con sẽ theo
con đường văn chương, làm rạng danh ḍng họ
Nguyễn Hữu, một giấc mơ mà bố ôm ấp
nhưng biết đời ḿnh không thể đạt thành.
Như con biết,
17 tuổi bố bỏ học ra chiến khu, theo kháng chiến chống Pháp. Tuổi trẻ
của bố là những ngày nằm gai nếm mật,
tưởng là đóng góp được chút ǵ cho quê
hương, nhưng rồi một
chiều chợt thấy ḿnh bơ vơ lạc lơng trong
đám người không c̣n lư tưởng quốc gia. Bố
trốn về thành, mang nỗi buồn ‘sinh lầm thế
kỷ’, dở thầy dở thợ, vất vả với
đời sống, rồi cuối cùng trở thành anh công
chức quèn, lấy vợ, nuôi con, và mong cho con nối
được giấc mộng không thành của đời
ḿnh.
Khi con bước
chân vào đại-học, bố đă vui mừng tưởng
rằng con sẽ thành người như bố ước
mơ. Tiếc thay vận nước điêu linh, con
cũng như bao nhiêu thanh niên đều phải thi hành
nghiă vụ, và rồi trôi nổi tới phương trời
xa! Bố mẹ ngày ngày chờ con về, và ngày con trở về
thăm nhà lần đâu tiên bố đă để rơi
giọt nước mắt mừng vui trên đôi má nhăn
nheo. Nhưng rồi Bố nghe con nói về nếp sống
mới, và bố ngỡ ngàng. Không, bố không c̣n kỳ vọng
có con làm rạng danh ḍng họ Nguyễn Hữu như bố
từng mơ ước trước đây, nhưng có ǵ
như hụt hẫng mỗi lần cha con chuyện tṛ.
Ngày xưa có
lần bố đạp xe đi làm, bị một chiếc
xe chở đầy lính Mỹ vượt qua mặt, những
người lính cười nói ồn ào, vứt xuống
ḷng đường thanh kẹo cao-su như bố thí, bố
đă tức tủi nghẹn ngào.
Ngày con về, nói cuời hả hê với những danh
từ xa lạ, bầy ngổn ngang những món quà đắt
giá cũng làm bố ngỡ ngàng. Nhưng bố chỉ thật
sự chua xót khi dơ tay vuốt tóc
đứa con trai của con. Tên nó là ǵ nhỉ, Tim hay Tím ǵ
đó. Nó lắc đầu tránh bàn tay của
bố và lầu bầu cái ǵ đó mà bố không hiểu. Bố
biết là có lẽ từ đây gịng họ Nguyễn Hữu
sẽ không c̣n trên thế gian!
Con à, có lẽ
bố già quá rồi nên không c̣n thích nghi với những thay
đổi của cuộc sống. Bố nh́n con, nh́n cháu và
ḷng bố xót xa. Con bây giờ là Bill chứ
không phải là Bân. Tóc con cột đuôi gà chứ không
c̣n hớt cao như xưa, thế nhưng tóc của vợ con lại
ngắn ngủn, nửa nâu nửa vàng, ôm sát khuôn mặt
kiêu kỳ . Thằng Tim ‘Hey man’ chứ không
“Thưa bố’ như con thủa nào. Cuối đời
mà bố vẫn bơ vơ. Bố nói thế,
con hiểu không Bân?
Tuy nhiên bố
cũng cám ơn các con rất nhiều. Tiền các con gửi
về giúp bố mẹ hàng tháng đủ cho bố mẹ
sống thoải mái lúc tuổi già. Căn nhà nhỏ gần
rạch Thị-Nghè khang trang hơn cũng là nhờ các con.
Chiều chiều bố đứng nh́n ḍng nuớc bố
thấy ḷng ḿnh cũng dịu dàng như con nước
trôi.
Bây giờ đă gần ngày Noel. Bên
phương trời đó có lẽ các con đang bận rộn
mua sắm, hội hè. Bố bây giờ ít ra khỏi
nhà. Ngay cả những ngày Tết bố cũng chỉ
thắp hương khấn ông bà, xin các người tha thứ,
và dù sao đi nữa cũng xin phù hộ cho các con ở
phương xa.
Bố chỉ
cầu mong sao cho gia đ́nh con luôn luôn đưọc hạnh
phúc, thuận vợ thuận chồng. Và nếu bố
được khuyên con đôi lời th́ bố mong rằng
con hăy nghĩ tới cội nguồn. Dù sao đi nữa con
vẫn là người Việt da vàng, cố giữ lấy
phần nào nếp sống của tổ tiên.
Lần tới
con có về thăm nhà con cố đưa bố ra ngoài Bắc.
Bố muốn về thăm lại núi Ba V́ và quê Bất Bạt một lần
trước khi nhắm mắt xuôi tay. “Bên này
đất nước nhớ thương nhau”. Chúng ḿnh cùng quê với Quang Dũng đó con.
Chúc các con
những ngày vui.
Bố của
con,
Nguyễn Hữu Cầu.
Gấp lá thư đút vào túi Bill thở dài:
- Ông già càng ngày càng lẩn thẩn. Không biết là sống thêm được bao năm nữa.
Bỗng nhiên Bill chợt bùi ngùi nghĩ thầm:
- Ngày xưa ông chỉ mong ḿnh đậu Cử Nhân văn chương, đi dạy học, sống đời thanh bạch, thế nhưng lưu lạc sang xứ này ḿnh lại kiếm ra khối tiền, nhưng chỉ có mỗi cái bằng Master … Card nên ông ấy vẫn buồn. Thôi, sang năm ḿnh về một ḿnh, không mang theo vợ con, nhất là cái thằng Tim cà-chớn, rồi đưa ông ra Bắc thăm quê hương như ông ấy muốn!
Bill ngồi xuống bàn, cầm bút định viết vài hàng trả lời bố, nhưng một ư tưởng chợt lóe ra trong đầu, Bill vỗ bàn:
- Tại sao ḿnh không mời ông già sang chơi với ḿnh ít lâu. Biết đâu chừng những ǵ ông già thấy tận mắt ông sẽ hiểu thêm về đời sống ở Mỹ, sẽ thông cảm và thương yêu con cháu hơn.
o0o
Cụ Cầu leo lên chiếc xe Van, thắc mắc:
- Sao anh lại phải đi cái ‘xe tải’ như thế này? Không đủ tiền mua xe nhỏ hả con?
Bill mỉm cười:
- Ở đây ai có ‘xe tải’ là khá đó bố, c̣n xe nhỏ th́ ai mà chả có! Cả nhà đều muốn ra phi trường đón bố nên con phải lái chiếc xe lớn này.
- Thế hả? Bố cứ tưởng …
Cụ Cầu nhướng mắt nh́n ra ngoài. Sao chẳng có ai đi bộ nhỉ, mà toàn xe hơi không à, lâu lâu mới có chiếc xe gắn máy, mà sao xe gắn máy lại chạy nhanh hơn cả xe hơi, ăn mặc th́ cứ như thằng điên, đầu c̣n đội cả nón sắt!
Xa
lộ 101 kẹt cứng, chầm chậm nhưng rồi
Bill cũng về đến nhà ở
- Nhà ḿnh đây. Bố nghỉ cho đỡ mệt rồi sẽ tính sau.
Cụ Cầu ngơ ngắc nh́n căn nhà to lớn trên sườn đồi. Thế này th́ ở sao cho hết. Nhà chúng nó có bốn người. Con th́ một đứa đi học xa, chỉ c̣n một đứa ở nhà. Cụ nh́n con:
- Này anh Bân, thế cái nhà này bao nhiêu tiền?
Bân thở ra:
- Vài trăm ngàn bố ạ.
- Vài trăm ngàn? Thế tiền đâu mà lắm thế.
- Tiền nhà băng cho muợn. Ở đây ai cũng nợ cả, bố ạ. Ḿnh trả góp hàng tháng mà!
- Thế anh làm bao nhiêu tiền một tháng cho đủ để trả tiền lời.
- Vài ngàn thôi. Nhưng con dặn bố thế này nhé. Bố hỏi con làm bao nhiêu một tháng th́ được, chứ đừng hỏi người quen. Ở đây họ kỵ những câu hỏi như vậy, không như ở VN ḿnh.
- Thế à. Lạ nhỉ …
Phải mất
đến cả tháng cụ Cầu mới quen dần, mới
không c̣n lúng túng với ṿi nước nóng lạnh trong pḥng tắm,
mới biết làm thế nào để hệ thống báo
động không kêu ầm ĩ khi mở cửa ra vào, mới
hết giật ḿnh v́ tiếng điện thọai reo, và mới
dám nhấc máy nghe xem có phải Bân gọi từ sở về. Những náo nức ban đầu
khi Bân đưa cụ đi thăm Little Sài-G̣n, thử thời
vận ở
Buổi chiều Tim đi học về là nó trốn biệt trong pḥng, có hỏi nó câu nào th́ cũng như không. Thằng bé ú ớ khoa chân múa tay, hoặc chỉ toét miệng ra cười!
Bân thương bố nên dắt cụ đi bộ ra đường lớn, chỉ cách cho cụ đi xe buưt tới khu chợ VN để cụ đi dạo, và nhặt báo chợ về đọc cho đỡ buồn. Bân ghi số điện thoại nhà, điện thoại sở, đưa cho cụ và dặn ḍ:
- Bố cứ leo lên xe buưt, xuống phố chơi cho vui. Có lạc th́ gọi điện thoại cho con, hoặc cứ ngồi trên xe buưt, cuối cùng xe cũng về đến chỗ cũ! Đừng sợ bố ạ.
Thấy Bân dặn ḍ ḿnh như con nít, cụ Cầu vừa buồn cười, vừa tức:
- Có sợ cái ‘đếch’. Núi rừng Bắc-Việt tôi c̣n biết đường đi. Phố xá ở đây rộng răi, đường trải nhựa, đi dễ như bỡn. Anh cứ để mặc tôi!
Cụ Cầu nói thế nhưng rồi hai lần Bân phải lái xe tới đón cụ về. Lần thứ nhất cụ nhởn nhơ đi bộ từ nhà ra đường lớn rồi lang thang sao đó đi luôn lên xa lộ 680! Cụ bị cảnh sát giao thông chặn lại, và mặc người cảnh sát nói ǵ cụ cứ lắc đầu, đưa cái ID card ra như thể là bị hỏi giấy tờ ở VN. Họ đành ‘bắt’ cụ về station, t́m thông dịch viên Việt-Nam, lúc đó cụ mới đưa số điện thoại ra để cho họ gọi Bân đến đón cụ về.
Lần thứ
hai cụ ngồi trên xe buưt, nhưng quên
chỗ xuống xe. Xe chạy tuốt lên đến tận
- Không biết con cái nhà ai mà tử tế thế. Lại không nhận cả tiền gọi điện thoại ḿnh đưa trả.
Bân hỏi:
- Thế bố có hỏi tên và số điện thoại của cô ấy không để con gọi cám ơn.
Cụ Cầu cười:
- Sợ văi đái nên chẳng nhớ ǵ!
Sau hai tai nạn đó cụ Cầu hết muốn đi ‘giang hồ’ một ḿnh. Bân sợ bố buồn nên xin nghỉ phép nghỉ, đưa bố lên Seatle thăm người bạn già nhiều năm không gặp. Bác Bảo nằm liệt giường trong nhà già, bật khóc nức nở khi thấy bạn vào thăm. Cụ Cầu cũng rớt nước mắt nắm tay bạn:
- Cũng đến hơn chục năm rồi mới gặp lại bác. Nghe tin bác bị bệnh mà không ngờ đến nông nỗi này.
Bác Bảo cố cầm nước mắt:
- Khổ lắm bác ạ. Chỉ muốn chết cho nhẹ nợ.
- Giời bắt sao th́ đành chịu vậy thôi. Thế các anh các chị ấy có vào thăm thường không?
- Có bác ạ. Cuối tuần nào chúng nó cũng thay nhau vào thăm. Ngày thường đứa nào cũng bận đi làm, đi học, chẳng có ai ra vô, chỉ có mấy bà y tá Mỹ đen lâu lâu vào lật ḿnh như lật con nít ấy.
Bân và Phú, người con trai bác Bảo, bỏ ra ngoài để cho hai người bạn già nói chuyện tâm t́nh. Phú thở dài:
- Thế nào cụ cũng cho ḿnh là bất hiếu. Nhưng không làm được ǵ hơn anh ạ. Tôi đă nghĩ đến chuyện đưa ba tôi về VN, nhờ một người họ hàng xa chăm sóc để cụ có người chuyện tṛ hàng ngày, thế nhưng vẫn không đành ḷng v́ xa xôi quá, chúng tôi làm sao mà thăm viếng thường xuyên. Đằng nào cũng khổ. Ông cụ nhà anh c̣n khoẻ quá, thân h́nh thẳng băng, và bước chân c̣n vững trăi.
Bân gật đầu:
- Vâng. Bố tôi c̣n khoẻ, nhưng tuổi cũng đă cao. Chỉ là vấn đề thời gian. Trước sau ǵ rồi chúng ta cũng sẽ có cùng một vấn đề.
Cụ Cầu mắt đỏ hoe, câm nín trên đường về. Lâu lâu cụ thở dài. Xe chạy qua một rừng thông cụ nói với con giọng buồn buồn:
- Cảnh ở đây đẹp quá. Cứ như Đà-Lạt ở Việt-Nam ḿnh. Thế nhưng cô đơn trong nhà già th́ thật là đáng sợ. Cảnh đẹp mà làm ǵ, và cuộc đời đến lúc này c̣n có ǵ để tiếc thương.
Bân cũng không biết nói ǵ hơn, nghĩ thầm, không biết mai sau chuyện ǵ sẽ xảy ra cho bố ḿnh, và cho cả chính ḿnh!
o0o
Cụ Cầu nhất định đ̣i về VN ngay chứ không ở hết 6 tháng như dự trù. Cụ bảo vợ chồng Bân:
- Bố nóng ruột quá. Vẫn biết mẹ các con rất khỏe mạnh nhưng đi lâu bố chẳng yên tâm. Các con lấy chỗ máy bay cho bố về. Bố cũng đă thấy nước Mỹ. Ngày xưa có bao giờ nghĩ rằng có ngày ḿnh được đến chơi đất nước này. Bà nội con suốt đời không ra khỏi cổng làng. Bố như thế cũng là măn nguyện lắm rồi.
Bân nài nỉ măi nhưng cụ Cầu không thay đổi ư muốn nên đành ḷng đưa bố ra phi-trường. Nh́n bố vẫy ta giă từ Bân muốn khóc v́ chẳng biết bao giờ mới gặp lại. Bân hứa với bố là sẽ về thăm nhà thường hơn, nhưng không biết là có giữ được lời v́ cuộc sống quay cuồng trên đất nước người. Thằng Tim sống gần ông nội ba tháng nên cũng đă quen thân chứ không c̣n xa lạ như lúc ban đầu. Khi cụ Cầu vuốt tóc nó giă từ, nó không c̣n né tránh, trái lại Tim ṿng tay ôm cụ như nó thường hug bố mẹ mỗi lần đi đâu về.
- Good bye, Grand-Pa.
Tim đưa tay vẫy ông nội, và khi bóng cụ Cầu đă khuất sau cánh cửa phi trường, Tim hỏi Bân:
- Are we going to see Grand-Pa again?
Bân vuốt tóc con:
- Yes, son. We’ll to see him again. Grand-Ma too.
Một tuần sau khi cụ Cầu ra về Bân lại nhận được thư bố. Từ ngày cụ Cầu ra về Bân cứ ngơ ngẩn buồn. Những ngày qua cha con gần gũi, Bân cảm thấy ḿnh hiểu và yêu quí cha hơn. H́nh như ông cụ đă đổi tính ít nhiều, không c̣n khó khăn như xưa, và có cái ǵ mơ hồ trong t́nh cảm của cụ mà Bân chưa nh́n ra.
Bân chậm trăi bóc lá thư. Bao giờ cũng vẫn vậy, thư trên giấy mỏng, nét chữ nắn nót như thể người viết để cả tâm hồn vào những ḍng chữ.
Các con của bố,
Bố đă về tới Sài-G̣n, nhưng
hơi mệt v́ đường xa nên hôm nay mới viết
cho các con. Mẹ con đón bố ở phi-trường,
không ôm hôn như Mỹ, không cả cầm tay,
nhưng nước mắt lưng tṛng, đầy ắp
ân t́nh. Bố mới đi có 3 tháng mà thấy như là
đă xa mẹ con một đoạn đời.
Mẹ con cám ơn những món quà các con gửi.
Vải vóc và bánh trái mẹ con đem biếu hàng xóm láng giềng,
chỉ giữ lại mấy lọ dầu gió và hộp
sâm, pḥng khi trái gió trở trời. Hàng xóm ở
VN ḿnh dù sao cũng thân thiết chứ không như người
xa lạ ở chỗ các con.
Đi một ngày đàng học một sàng khôn.
Sống gần các con có vài tháng ở bên đó nhưng bố
đă hiểu các con nhiều hơn. Ngày xưa có lẽ bố
đă quá khe khắt với các con mà không biết là ḿnh
đă lỗi thời, ôm măi những giá trị cổ điển
của những ngày tháng cũ.
Danh vọng làm khổ con người. Bố làm
khổ bố, và cả con nữa Bân, v́ những ước
mơ hăo huyền cho gịng họ Nguyễn Hữu. Nghĩ lại
bố mới thấy những vơng lọng vua ban cho tổ
tiên cất dấu trong nhà từ đường ở quê
nhà Sơn Tây không phải là những ǵ đáng hănh diện
trong khi đa số họ hàng nghèo đói, quanh quẩn trong
mảnh đất khô cằn.
Các con tha phương, và cũng chẳng có danh
vọng ǵ, nhưng dù sao các con cũng có đời sống
vật chất đầy đủ, và yên vui. Lẽ dĩ
nhiên các con cũng có những băn khoăn lo lắng về
đời sống, nhưng đó không phải là những dằn
vặt làm héo hon con người. Bố mừng cho các con, và
cám ơn các con đă lo lắng cho bố mẹ vào lúc tuổi
già.
Thấy
t́nh cảnh bác Bảo bố cũng cảm thương,
nhưng thôi, cứ cho đó là số phận. Bố mẹ
chọn nơi này để sống hết cuộc đời
thay v́ sang ở với các con như các con đă yêu cầu.
Đất nước này dù sao
cũng là quê nhà, có anh có em, có hàng xóm láng giềng, và dù cho có
chân yếu tay mềm th́ cũng vẫn c̣n có người
cho ḿnh nương tựa lẫn nhau. Các con cứ yên tâm,
đừng lo nghĩ cho bố mẹ lúc này.
À, c̣n điều này nữa.
Thằng Tim không phải là đứa trẻ hư hỏng như
bố nghĩ trước đây. Qua bên đó bố mới
biết là nó được nuôi dậy và lớn lên trong môi
trường tự do nên hành động và cư xử
phóng khoáng thế thôi chứ thực ra nó vẫn đầy
t́nh cảm gia đ́nh. Bố nghĩ lại những ǵ
được dạy bảo như ṿng tay
thưa gửi, cúi đầu dạ thưa, chưa chắc
đă là đường lối tốt. Bố không chắc
nhưng biết đâu lối giáo dục đó đă chẳng
đưa đẩy con người vào ṿng quỵ luỵ,
dễ trở thành tay sai cho ngoại bang!
Bân con, bố chưa bao giờ khen con, cũng
như ông nội không bao giờ khen bố, nhưng con cần
biết là con không làm ǵ cho bố phải thất vọng
hay buồn tủi đâu. Bố nói thế chắc là con
cũng đă hiểu ḷng bố lúc này.
Lúc nào rảnh vợ chồng con về chơi
với bố mẹ. Nhớ mang cả thằng Tim về,
nghe con.
Bố của con,
Nguyễn Hữu-Cầu.
Bân gấp lá thư mắt mờ như muốn khóc. Bố ơi có bao giờ con oán trách bố đâu, nếu con làm ǵ được cho bố vui ḷng th́ con cũng làm hết sức ḿnh. Thằng Tim ở trên lầu chạy xuống, nó hỏi:
- Daddy, are you crying?
Bân lắc đầu nói bằng tiếng Việt:
- Không, có hạt bụi nào bay vào mắt bố đó thôi.
August-2007